Mommylicious Juice มีกิจกรรมดีๆ ในการช่วยเพิ่มความสนุกสนาน และเสริมสร้างทักษะ EF กระตุ้นพัฒนาการของเด็กๆ มาแนะนำเป็นไอเดียในการช่วยพัฒนา Executive functions ให้กับลูกกัน มาพับกับบทความ Executive functions ที่ดีที่สุดจากเรา
Executive Functions คืออะไร?
EF หรือ Executive functions คือ ทักษะที่ช่วยในด้านการคิดซึ่งทำงานในส่วนของสมองส่วนหน้า ช่วยในการเชื่อมข้อมูลความทรงจำจากในอดีตให้ผสมผสานเข้ากับช่วงเวลาปัจจุบัน รวมไปถึงทักษะด้านความคิดสร้างสรรค์ การพลิกแพลง และการควบคุมอารมณ์ของตัวเอง ซึ่งทักษะเหล่านี้เป็นทักษะที่เราต้องใช้ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการเรียนรู้ เข้าสังคม หรือทำงาน
ถ้าลูกมีปัญหาด้าน Executive functions อาจจะส่งผลให้ไม่สามารถโฟกัสกับกิจกรรม ทำตามคำบอก เดินทางตามแผนที่ หรือควบคุมของตัวเองได้ และการฝึกทักษะ EF ให้กับลูก จะช่วยให้ลูกสามารถใช้ความคิด และใช้เหตุผลได้ดี สามารถควบคุมอารมณ์และความรู้สึกให้อยู่ในสภาวะที่เหมาะสม
Executive Functions ประกอบด้วยอะไรบ้าง?
Executive Functions ประกอบไปด้วย 8 ด้านหลักๆ คือ
- การรับรู้ (Awareness)
- การวางแผน (Planning) เช่น การจัดลำดับความสำคัญ ทำตามแผน จัดการข้อมูล
- การตั้งเป้าหมาย (Goal setting) ทั้งระยะสั้นและระยะยาว
- การริเริ่ม (Self-initiation) เช่น การมองหากิจกรรมทำเอง ความคิดสร้างสรรค์
- การสำรวจอารมณ์ตัวเอง (Self-monitoring) และจัดการอารมณ์ตัวเองได้
- การควบคุมตัวเองและอารมณ์ (Inhibitory control) รู้จักจัดการปัญหาเมื่อสถานการณ์เปลี่ยนไป แก้ปัญหาเฉพาะหน้า ไม่วู่วาม ทำตามกฏได้
- การปรับตัวเมื่อมีการเปลี่ยนแปลง (Cognitive flexibility)
- ความจำ (Working memory) สามารถจดจำเรื่องราวต่างๆ ได้
สำคัญอย่างไร?
โดยถ้าลูกของเรามีทักษะ EF ที่ดี ก็จะช่วยให้
เรียนเก่ง
สกิล EF ช่วยให้เด็กๆ จำเรื่องที่เรียน และทำตามคำสั่งได้ดี รวมไปถึงการจัดการกับสิ่งล่อตาล่อใจที่ทำให้เสียสมาธิ ควบคุมอารมณ์ได้ดี แก้ปัญหาเก่ง จัดการงานและการบ้านได้ดี รวมไปถึงการแก้ปัญหาด้วยตัวเอง จึงทำให้มีโอกาสประสบความสำเร็จในการเรียนมากขึ้น
มีพฤติกรรมเชิงบวก
ลูกของเราจะมีความเป็นผู้นำ ทำงานเป็นทีมเก่ง ตัดสินใจเฉียบขาด ทำงานอย่างมีเป้าหมาย ตอบสนองการเปลี่ยนแปลงได้ดี รวมไปถึงการบริหารอารมณ์ทั้งของตัวเองและผู้อื่น จึงสามารถใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างดี
สุขภาพดี
การมีทักษะ Executive function ที่ดีจะช่วยให้ลูกตัดสินใจใช้ชีวิตได้ดีขึ้น รวมไปถึงการดูแลตัวเอง การเลือกอาหาร ออกกำลังกาย เลี่ยงสารเสพติด และการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย การที่ลูกรู้จักระมัดระวังตัวและตัดสินใจเพื่อประโยชน์ของตัวเอง ก็จะช่วยให้สุขภาพจิตและร่างกายดีขึ้น รวมไปถึงการจัดการกับความเครียดที่ดีขึ้นด้วย
ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน
สกิล Executive function นั้นสำคัญมากๆ กับการทำงาน เพราะว่าจะช่วยให้เราบริการจัดการงานได้ดี แก้ปัญหาเก่ง จัดการปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี วางแผนและเตรียมตัวรับได้ทุกสถานการณ์
ลูกมีปัญหา Executive Function Disorder หรือเปล่า?
วิธีสังเกตอาการ Executive Function Disorder จะคล้ายๆ กับอาการสมาธิสั้น สามารถดูพฤติกรรมของลูกได้ตามนี้
- ไม่สามารถโฟกัสอะไรได้นานๆ
- จัดลำดับความสำคัญไม่ได้
- ลืมสิ่งที่เพิ่งฟัง
- ทำตามขั้นตอน คำสั่ง หรือเส้นทางไม่ได้
- จัดการอารมณ์ตัวเองไม่ได้
- บริหารเวลาไม่ได้
- รับความเปลี่ยนแปลงได้ไม่ดี
สาเหตุของอาการ Executive Function Disorder
ปัญหาเกี่ยวกับ Executive Function นั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น ADHD, โรคซึมเศร้า, หรือปัญหาเกี่ยวกับการเรียนรู้โดยทั่วไป
รวมไปถึงความเสียหายของสมองส่วนหน้า เช่น จากอุบัติเหตุ, stoke, หรืออัลไซเมอร์
กิจกรรม Executive Function และวิธีสอนลูก
คุณแม่สามารถช่วยพัฒนาทักษะ Executive Function ให้กับลูกได้ง่ายๆ จากที่บ้าน ผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น
ทำอาหาร หรือขนม
การให้ลูกช่วยทำอาหารเล็กๆน้อยๆ เช่นการล้างผัก หรือการทำขนมง่ายๆอย่างคุกกี้ หรือบราวนี่ เด็กๆได้เรียนรู้การผสมส่วนผสมต่างๆ ได้ช่วยงานบ้านคุณพ่อคุณแม่ และได้ความสนุกสนานด้วยค่ะ
วาดภาพ
การวาดภาพ ระบายสี นอกจากจะช่วยฝึกทักษะความคิดแล้ว ยังช่วยส่งเสริมให้ลูกได้ใช้จินตนาการได้อย่างเต็มที่ และเสริมสร้างกล้ามเนื้อมัดเล็ก
เล่นตัวต่อ
การเล่นตัวต่ออย่าง เลโก้ที่สามารถต่อรูปร่างต่างๆได้อย่างอิสระ หรือการเล่นต่อบล็อคไม้ ที่มีสีสันและรูปทรงที่สวยงาม จะช่วยให้ลูกได้พัฒนาสมาธิและอารมณ์ได้ดี
ปลูกต้นไม้ หรือรดน้ำต้นไม้
การปลูกต้นไม้ หรือการรดน้ำต้นไม้ ช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก และพัฒนากล้ามเนื้อตาและมือ ให้มีความสัมพันธ์กันมากขึ้น เป็นการสอนเด็กเรื่องธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แและฝึกความรับผิดชอบในการช่วยทำงานในบ้าน
เล่นบทบาทสมมติ
การเล่นบทบาทสมมติ หรือ Role Play จะทำให้ลูกได้มีการพัฒนาสมอง เสริมสร้างจินตนาการ ส่งเสริมความจำ และทักษะด้านภาษา
ทำแคมป์ปิ้งในบ้าน
การจัดแคมป์ปิ้งภายในบ้าน จะช่วยเปลี่ยนบรรยากาศ และเสริมสร้างจินตนาการให้กับลูกๆ สร้างความสนุกสนาน เพิ่มความใกล้ชิดในครอบครัว เด็กๆตื่นเต้นแน่นอนค่ะ
รวมงานวิจัย Executive Function
ในประเทศไทยมีงานวิจัยเกี่ยวกับ Executive Function อยู่มากมาย ลองหาอ่านได้ตามลิงก์ด้านล่างนี้เลยค่ะ
- งานวิจัย ผลของโปรแกรมสมองจิตใจและการเรียนรู้ต่อหน้าที่ บริหารจดการของสมอง
ในนักเรียนชั้นประถมศีกษา มหาวิทยาลัยบูรพา - โครงการพัฒนาทักษะสมอง (Executive Function : EF) เพื่อชีวิตที่สำเร็จของเด็กปฐมวัยในศตวรรษที่ 21 ของ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
- Executive Functions and Early Childhood Development – Jiraporn Chano
รวมถึงมีงานเสวนาอยู่เป็นระยะ เช่นที่มหาวิทยาลัยมหิดล
ส่วนของต่างชาติ ก็มีงานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้เยอะเลยค่ะ เช่น
- Executive Function & Self-Regulation – Harvard
- Theory and Methodology in Executive Function Research – University College London
- The Relationship Between Executive Functions and Academic Performance in Primary Education: Review and Meta-Analysis
- Relations between Executive Function and Academic Achievement from Ages 5 to 17 in a Large, Representative National Sample
- Executive Function: Implications for Education – Institute of Education Sciences
Executive Functions หมายถึงอะไร?
Executive functions หมายถึงทักษะด้านการคิดจากสมองส่วนหน้าที่ช่วยให้เด็กตัดสินใจ ควบคุมอารมณ์ แก้ปัญหาเฉพาะหน้า และความจำดี ซึ่งทักษะเหล่านี้จะช่วยให้ลูกเข้าสังคมและใช้ชีวิตประจำวันได้ดี และคุณแม่ก็สามารถช่วยฝึกทักษะ EF ให้ลูกได้ที่บ้านได้ค่ะ
กิจกรรม Executive Function มีอะไรบ้าง?
กิจกรรมที่จะช่วยพัฒนาทักษะ EF ให้กับลูกได้ง่ายๆ ที่บ้านมีเยอะเลยค่ะ เช่นฝึกทำอาหาร เล่นตัวต่อ ลองแคมป์ปิ้ง
Executive Function ประกอบด้วย อะไรบ้าง?
Executive Functions ประกอบไปด้วย 8 ด้านหลักๆ คือ
การรับรู้ (Awareness), การวางแผน (Planning), การตั้งเป้าหมาย (Goal setting), การสำรวจอารมณ์ตัวเอง (Self-monitoring), การควบคุมตัวเองและอารมณ์ (Inhibitory control), การปรับตัวเมื่อมีการเปลี่ยนแปลง (Cognitive flexibility) และ ความจำ (Working memory)
