หลังจากทานแต่นมแม่มาตลอดหกเดือน ไม่ใช่เรื่องแปลกเลยนะคะ ที่ลูกจะต้องใช้เวลาปรับตัวในการทานอาหารทั่วไป และวิธีการฝึกทานอาหารที่เราคุ้นชินกันส่วนใหญ่ก็คือการต้ม บด ป้อน แล้วค่อยๆ เพิ่มความหยาบของอาหารไปเรื่อยๆ ซึ่งวิธีแบบนี้เราเรียกันว่า Traditional Weaning (TW) ค่ะ แต่ช่วงที่ผ่านมาเราเริ่มได้ยินคำว่า Baby Led Weaning (BLW) มากขึ้น เช่นเพจเลี้ยงลูกตามใจหมอ ก็มีพูดถึง BLW ไว้ค่ะ เป็นทางเลือกที่ช่วยฝึกพัฒนาการลูกไปพร้อมๆ กับการช่วยให้คุณพ่อคุณแม่เหนื่อยน้อยลง เพราะไม่ต้องเตรียมบด ปั่น อาหารเป็นเวลานาน แล้วต้องเดินตามป้อนลูกไม่ว่าจะเหนื่อยแค่ไหน วันนี้มาลองดูกันว่า BLW คืออะไร? แล้วเราจะเริ่มสอนลูกให้ทานอาหารเองได้ยังไงได้ค่ะ 🙂
BLW คืออะไร?
Baby Led Weaning หรือ BLW คือการฝึกให้ลูกทานอาหารแข็งด้วยตัวเองตั้งแต่เริ่มแรก ไม่ต้องป้อน ไม่ต้องใช้ช้อน ไม่ต้องบดหรือปั่นอาหารก่อนค่ะ โดยจะเน้นอาหารนิ่มๆ ก่อน และเน้นให้ลูกจับไว้ในมือได้ถนัด แล้วก็ให้ลูกจับกินเองเลยค่ะ วิธีนี้จะช่วยให้ลูกได้เรียนรู้สัมผัสของอาหาร แม้จะดูเหมือนเล่นในช่วงแรก แต่ก็เป็นอาการฝึกพัฒนาการด้าน Sensory Play อย่างนึงค่ะ
โดยคำว่า Baby Led Weaning นี่เริ่มพูดกันมาตั้งแต่ปี 2003 แล้วค่ะ ซึ่งคุณแม่หลายคนก็กังวลว่าช่วงหกเดือน ลูกยังไม่มีฟันจะเคี้ยวอาหารเลย แต่ที่จริงแล้วลูกสามารถใช้เหงือกบดอาหารได้ ซึ่งเหงือกลูกนี่แข็งแรงมากๆ เลยค่ะ ลองนึกเวลาเราดึงจุกนมออกมาจากปากลูกได้ค่ะ
Traditional Weaning คืออะไร?
Traditional Weaning คือการให้ลูกทานอาหารแบบที่เราคุ้นเคยกัน โดยเริ่มจากพวกอาหารนิ่มๆ บด ปั่นก่อน แล้วค่อยให้ลูกทานอาหารปั่นหยาบ แล้วค่อยเป็นอาหารชิ้นๆ ที่หยิบจับได้ต่อไปค่ะ การทานแบบนี้เราจะรู้ว่าลูกทานอะไรไปบ้าง เท่าไหร่ คำนวนได้ และไม่เลอะเทอะค่ะ แต่ก็หมายความว่าคุณพ่อคุณแม่ต้องใช้เวลาเตรียมอาหารนานกว่า ลูกอาจจะทานเยอะเกินไปเพราะป้อนหมด และเลือกทานได้ค่ะ วันนี้เราก็เลยจะมาโฟกัสที่การฝึกทานแบบ Baby Led Weaning หรือ BLW กันค่ะ
ข้อดีของการฝึก BLW
Baby Led Weaning มีประโยชน์หลายด้านเลยค่ะ ไม่ว่าจะเป็น
- การฝึกให้ลูกจัดการการทานเอง ว่าอยากทานเท่าไหร่ ซึ่งจะช่วยให้ลูกรู้จักกับอารมณ์หิว แล้วทานเองได้ เหมือนเวลาที่ลูกร้องเพราะหิวนมค่ะ ดังนั้นลูกจะมีสุขภาพและน้ำหนักอยู่ในเกณฑ์ดี เพราะจะทานตามที่ร่างกายต้องการเท่านั้นค่ะ
- กันอาหารติดคอได้ เพราะเด็กจะเรียนรู้ที่จะสำรอกออกมาเอง รู้ว่าต้องหยิบให้พอดี ค่อยๆ ทานค่ะ แต่คุณแม่ก็ยังต้องดูใกล้ชิดเผื่อติดคอขึ้นมาจริงๆ นะคะ
- ลูกสามารถตัดสินใจเลือกทานได้ตามเวลาและเงื่อนไขของตัวเอง ทำให้เรียนรู้ที่จะพึ่งพาตัวเอง ได้ตั้งแต่เด็กเลยค่ะ ช่วยให้ลูกมีความมั่นใจ และกล้าตัดสินใจมากขึ้น
- ลูกเรียนรู้สัมผัสอาหารหลายๆ แบบ รวมทั้งดมกลิ่น เห็น ทานเอง เรียกได้ว่าฝึกประสาทสัมผัสทั้ง 5 เลยค่ะ
- ลูกจะทานอาหารพร้อมผู้ใหญ่ได้เลย ไม่งอแง กรีดร้อง และไม่เลอะเทอะค่ะ
- ลูกมีโอกาสที่จะทานผักผลไม้ได้ง่ายขึ้น ไม่กินยาก ไม่เลือกทานค่ะ
- ฝึกการเคลื่อนไหวของแต่ละส่วนของร่างกาย โดยเฉพาะ Hand-Eye Coordination เพราะลูกต้องมองอาหาร แล้วหยิบเข้าปากเองค่ะ
- ครอบครัวจะเครียดน้อยลง ทานอาหารร่วมกันได้ทั้งในบ้านและนอกบ้านอย่างสบายใจ ไม่หลอกล่อ ไม่งอแง สั่งอาหารที่ไม่ปรุงรสมาให้ลูกทานได้ถ้าคุณพ่อคุณแม่ไม่มีเวลาค่ะ
- ที่สำคัญคือประหยัดค่ะ ลูกทานอาหารผู้ใหญ่ได้ ไม่ต้องซื้อของหลอกล่อ เครื่องบดปั่นต่างๆ ให้เสียเงินโดยไม่จำเป็นด้วยค่ะ
ข้อเสียของการฝึก BLW
- รายงานบางตัวพบว่า การฝึก BLW อาจจะทำให้ลูกน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์และขาดธาตุเหล็กได้ ดังนั้นคุณแม่ต้องคอยดูอยู่ดีให้ลูกทานอาหารตามโภชนาการที่ถูกต้องค่ะ
- การฝึก BLW อาจจะเลอะเทอะหน่อย เพราะช่วงแรกๆ ลูกอาจจะเล่นมากค่ะ
- หลายคนกลัวว่าลูกจะสำลักอาหาร แม้จะยังไม่เคยมีคนเจอแบบนี้ แต่คุณพ่อคุณแม่ก็จำเป็นจะต้องคอยสังเกตใกล้ชิดค่ะ
วิธีฝึก Baby Led Weaning
การฝึกลูกด้วยวิธี BLW มีข้อควรระวังอยู่บ้างเพื่อให้ลูกได้ประโยชน์เต็มที่และปลอดภัยค่ะ
เริ่มฝึกตอนอายุ 6 เดือนขึ้นไป
หลังหกเดือนเป็นช่วงที่เด็กๆโตพอที่จะทานอาหารอย่างอื่นนอกจากนมแม่ได้แล้ว ซึ่งการให้ทานอาหารเหล่านี้ ควรให้ควบคู่ไปกับการให้ลูกดื่มนมแม่นะคะ
ลูกต้องนั่งและหยิบจับอาหารเองได้แล้ว
แน่นอนว่าถ้าจะฝึกให้เด็กทานเอง เด็กต้องเริ่มจับ คว้า ของได้เองแล้ว ที่สำคัญคือลูกต้องนั่งเองได้เเล้ว เพื่อความปลอดภัยในการทานค่ะ
ลูกต้องผ่านช่วง tongue-thrust reflex แล้ว
ช่วง tongue-thrust reflex คือการที่ลูกใช้ลิ้นดุนมาด้านหน้า ซึ่งจะทำให้อาหารถูกดันออกมาจากปากค่ะ
ห้ามป้อน
การป้อน จะทำให้เด็กๆเคยชิน และไม่ยอมหยิบเอาอาหารเข้าปากด้วยตัวเอง หากคุณพ่อคุณแม่อยากฝึกลูกจริงๆ ควรตกลงให้เข้าใจตรงกัน เพื่อการฝึกที่เห็นผลค่ะ
ไม่บังคับลูก
การฝึกนั้น ต้องค่อยๆเป็นค่อยๆไปนะคะ ไม่ควรบีบคั้น หรือบังคับให้ลูกทำได้ในเร็ววันเพราะจะทำให้เด็กๆรู้สึกไม่ดีในการทาน และอาจส่งผลให้เป็นคนทานยากได้ค่ะ ใช้เวลานี้เฝ้ามองการเติบโตด้วยความอดทน แล้วยินดีกับการเรียนรู้ของลูกไปด้วยกันค่ะ
เลือกช่วงเวลาที่เหมาะสม
การสังเกตช่วงเวลา ที่เด็กๆอารมณ์ดี จะช่วยให้การฝึกเป็นไปได้ง่ายขึ้น ลูกจะไม่หงุดหงิดงอแง รวมถึงควรจำกัดเวลาในการทานไม่ควรนานกว่า 45 นาที
ควรดูแลอย่างใกล้ชิด
การทานอาหารด้วยตัวเองของลูกๆ คุณพ่อคุณแม่ควรเฝ้าดูอย่างใกล้ชิดนะคะ ไม่ควรปล่อยให้ลูกทานโดยลำพัง เพราะอาจเกิดเหตุการณ์อาหารติดคอได้ค่ะ บางทีลูกอาจจะมีค๊อกๆ แค๊กๆ บ้าง ไม่ต้องตกใจไปนะคะ เดี๋ยวลูกจะตกใจไปด้วย เป็นกระบวนการปกติเพื่อป้องกันการติดคอค่ะ แต่ถ้ามีอาการนิ่งไป ซีด เหมือนติดคอจริงๆ ก็ต้องรีบดูเลยค่ะ
อาหารที่ควรให้ลูกทานระหว่างการฝึก Baby Led Weaning
อาหารควรเป็นแบบ Finger Food ที่มีชิ้นเล็กพอดีคำ และสามารถหยิบทานได้ง่ายๆ อย่างแครอทต้มสุก, ขนมปังหันเป็นชิ้นเล็กๆ หรือ เนื้อสัตว์ต้มชิ้นเล็กๆ ค่ะ
ช่วงฝึก BLW ทานอาหารอะไรได้บ้าง?
อาหารในช่วงแรกที่ฝึก BLW จะเป็นแบบ Finger Food ที่มีชิ้นเล็กพอดีคำ และสามารถหยิบทานได้ง่ายๆ เป็นอาหารนิ่มๆ ก่อน
ในช่วงเดือนแรก เลือกอาหารเพียงอย่างเดียว เป็นผักต้มตุ๋น หั่นเป็นชิ้น เช่น แครอท ข้าวโพด บล็อกโคลี่ กะหล่ำดอก โดยคุณแม่ลองชิมหรือกดดูก่อนก็ได้ค่ะ
ถ้าผ่านไปสักพักแล้วอยากลองอาหารอื่นๆ บ้างก็สามารถทำได้ เช่น ขนมปังโฮลวีตหั่น ไข่เจียวไร้น้ำมันหั่นฝอย มะละกอสุก กล้วยหอม ไก่ต้มฉีกฝอย ไข่ต้มผ่าซีก หรือฟักทองต้มค่ะ
วิธีการเลือกอาหาร Finger Food สำหรับทารก
- ต้องสะอาด หรือผ่านความร้อนจนสุกดี
- หากเป็นผักหรือผลไม้ ควรปอกเปลือกและนำเมล็ดออกให้หมด
- ผลไม้เลือกชนิดที่สามารถย่อยได้ง่าย
- เลือกอาหารจากวัตถุดิบที่มีคุณภาพ
- ไม่ควรปรุงรสอาหาร
- ควรหั่นอาหารให้มีขนาดเล็ก หรือเป็นชิ้นสี่เหลี่ยม เพื่อความสะดวกในการจับของลูก
- ระวังอย่าให้อาหารเป็นเม็ดกลมที่เล็กเกินไป
- อาหารต้องไม่เเข็งจนเกินไป ควรผ่านการนึ่ง หรือต้ม เพื่อให้อาหารนั้นๆนิ่มขึ้นค่ะ
BLW ให้ลูกคืออะไร?
BLW คือการฝึกให้ลูกทานอาหารชิ้นๆ ตั้งแต่วันแรกด้วยตัวเองค่ะ ต่างจากวิธีเดิมๆ ที่เราจะต้องบด ปั่น ก่อน แล้วค่อยป้อนลูก ซึ่งจะช่วยให้ลูกเลือกอาหารกินเองได้ มีพัฒนาการที่ดี และคุณพ่อคุณแม่ก็จะเหนื่อยน้อยลงไปด้วยค่ะ
ฝึก BLW ให้ลูกอันตรายมั้ย?
คุณพ่อคุณแม่จะต้องดูแลใกล้ชิดตลอดเวลาที่ทาน แต่ BLW ถือเป็นวิธีที่ปลอดภัย มีงานวิจัยรองรับ และเป็นที่นิยมในต่างประเทศมานานแล้วค่ะ
ฝึก BLW ได้ตั้งแต่อายุเท่าไหร่?
เริ่มฝึกลูกด้วยวิธี BLW ได้ตั้งแต่หกเดือนค่ะ เพราะลูกจะเริ่มทานอาหารอื่นได้แล้ว ที่สำคัญคือลูกต้องนั่งเองได้ จับ และคว้าของได้แล้วด้วยค่ะ โดยคุณแม่ไม่ต้องกังวลถ้าลูกยังไม่มีฟันนะคะ เพราะเหงือกของลูกแข็งแรงมากๆ และใช้บดอาหารนิ่มๆ เช่น ผักต้ม ขนมปังได้ค่ะ
